کاربرد پلاستیک ها در کشت بدون خاک(سیستم هیدروپونیک)

کاربرد پلاستیک ها در کشت بدون خاک(سیستم هیدروپونیک)

کشت سنتی به روش کاشت گیاهان در خاک و در فضای باز با برخی مشکلات و محدودیت‌ها مواجه است. باتوجه به رشد روز افزون جمعیت، تولید محصولات کشاورزی و غذایی متناسب با آن و با کیفیت بالا بسیار حائز اهمیت می‌باشد، بنابراین استفاده از روش‌های نوین و جایگزین جهت تولید بیشترمحصولات کشاورزی و در فضای محدودتر ضرورت یافته است.با پلاستیک کار همراه باشید:

سیستم هیدروپونیک، بهترین روش تولید محصولات کشاورزی

بهترین روش تولید محصولات کشاورزی با سطح زیر کشت محدود، سیستم هیدروپونیک بوده که به دلایلی مانند عملکرد بالا، پرورش محصولات با کیفیت و استفاده کمتر از مواد شیمیایی برای کنترل آفات‌ها و بیماری‌ها و استفاده بهینه از آب و کودها قابل توجه می‌باشد.

در سیستم‌های کشت خاکی، خاک مواد مغذی و آب وهوای مورد نیاز برای رشد گیاه را تامین می‌کند(1). اما وجود خاک در این سیستم مشکلاتی از قبیل تخریب و تضعیف خاک و فرسایش را به دنبال دارد. همچنین نیاز به حضور نیروی انسانی وحجم بالای آب مصرفی از دیگر مشکلات این سیستم می‌باشد(2). در سیستم هیدروپونیک می‌توان از مشکلات موجود در کشت‌های خاکی جلوگیری کرد(3). چرا که در بعضی مناطق شهری خاک مناسب برای کشت و کار در دسترس نیست وهمچنین بکارگیری نیروی انسانی در مزرعه هزینه بر می باشد بنابراین سیستم هیدروپونیک شرایط معقولی برای رشد گیاه را فراهم می‌سازد(3).

تاریخچه هیدروپونیک

درسال1929ویلیام فردریک گریک برکلی استفاده از روش محلولی برای کشت محصولات کشاورزی را ارائه کرد،او بذر گوجه فرنگی را در آب تغذیه شده با املاح معدنی و مواد مغذی به جای کاشت درون خاک، قرار داد.او همچنین در سال 1937 اصطلاح هیدروپونیک را برای کاشت گیاهان در محلول مغذی  به کار برد. هیدروپونیک واژه ای یونانی است که از ” hydro ” به معنی آب و ” ponos ” به معنی کار گرفته شده است.

به عبارت دیگر همان طور که توضیح داده شد کشت هیدروپونیک علمی است که در آن برای رشد گیاه نیازی به کاشت محصول درخاک نیست و در آن ریشه گیاه درمحلول غذایی حاوی املاح، غوطه ور می‌گردد(4) که این روش موثر با هدف بهبود تغذیه، تولید با کیفیت بالای میوه وسبزی‌ها و کاهش زمین زیر کشت در کشورهای کوچک و پرجمعیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش معمولا موادی مشخص و مغذی برای حفظ و نگهداری ریشه گیاه به کار میرود. ماده بکار رفته به عنوان بستر رشد ممکن است ماده ای آلی مانند پوست برنج نیشکر و یا ماده ای غیر آلی نظیر پیت اسفاکتوم، ورمیکولیت و پشم سنگ ‌باشد.(5).

تکنیک های مختلف برای اجرای سیستم هیدروپونیک

تکنیک های مختلفی برای اجرای سیستم هیدروپونیک وجود دارد که کیسه رشد یکی از این تکنیک هاست که امروزه با حجم بالا مورد استفاده قرار میگیرد. کیسه رشد یک انتخاب کارآمد و موثر برای تولید سبزیجات و میوه‌هایی مانند فلفل، خیار، گوجه فرنگی، توت فرنگی و… می‌باشد(6). دراین سیستم ازکیسه هایی از جنس پلی اتیلن به طول 1 الی 1.5 متر پرشده از مواد نگهدارنده ی ریشه مانند کوکوپیت ضد عفونی شده به عنوان بستر کشت استفاده می‌کنند.سطح بیرونی این کیسه های پلی اتیلنی معولا سفید رنگ و دیواره داخلی آنها سیاه رنگ می‌باشد.این کیسه ها باید در مقابل نفوذ اشعه ماورابنفش نفوذ ناپذیر و دارای استحکام مناسب جهت حفظ و نگهداری گیاه و محلول باشند.ارتفاع این کیسه ها معمولا 100 و عرض آنها 25 سانتی متر می باشد.

کیسه ها بسته به نوع و شرایط رشد گیاه به صورت افقی و به دنبال هم در ردیف هایی با فاصله ای مناسب جهت حرکت افراد بر روی زمین قرار می‌گیرند. بر روی سطوح فوقانی کیسه ها روزنه هایی جهت قرار گیری گیاه ایجاد میشود. سوراخ‌های کوچکی در بالایی کیسه‌ها ایجاد شده و نهال‌ها یا سایر مواد کاشت از طریق آنها وارد کیسه می شوند. دو الی سه گیاه را می توان در هر کیسه قرار داد. حداقل دو شکاف کوچک نیز در هر طرف کیسه ها برای زهکشی یا شستشو ایجاد می شود.محلول حاوی مواد غذایی از طریق لوله ای باریک به بستر گیاه پمپ میگردد. قبل از قرار دادن کیسه ها بر روی زمین باید زیر کیسه ها را با ورق هایی پلی اتیلن سفید و عایق اشعه ماورابنفش به طور کامل پوشاند که این لایه های پلی اتیلن نور خورشید را به سمت گیاهان بازتاب می‌دهد.این لایه همچنین باعث کاهش رطوبت نسبی و بیماریهای قارچی بین گیاهان می شود. (7)

مولف: مهندس فریماه فرجی