بسته بندی فعال و هوشمند جهت کاهش تلفات میوه‌‌ها و سبزی‌ها پس از برداشت

بسته بندی فعال و هوشمند جهت کاهش تلفات میوه‌‌ها و سبزی‌ها پس از برداشت

در سال 2009 سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد اعلام کرد تولید مواد غذایی باید تا سال 2050،  70 درصد افزایش یابد تا نیاز غذایی 9 میلیارد جمعیت مردم دنیا تامین شود.

در صنعت کشاورزی فرآیند تولید محصولات با برداشت آن به پایان نمی‌رسد. در سراسر جهان، حدود یک سوم از کل میوه‌ها و سبزی‌ها هرگز به دست مصرف کننده نمی‌رسد. به طور میانگین 20 تا 50 درصد محصولات کشاورزی از مرحله برداشت تا مصرف به ضایعات تبدیل می‌شود. عوامل زیادی در ضایعات پس از برداشت میوه‌ها و سبزی‌های تازه نقش دارند. عوامل بیوشیمیایی در بافت‌های گیاهی شامل تنفس وتولید اتیلن می‌باشد و عوامل استرس زای بیرونی شامل آسیب‌های مکانیکی، کمبود آب و میکروب ها است که هر دو این عوامل به طور قابل توجهی بر کیفیت محصول مانند رنگ، بافت، طعم وارزش غذایی اثر مهمی دارند. در کشورهای صنعتی تخمین زده می‌شود که حدود 20 تا 25 درصد از میوه‌های برداشت شده به دلیل بسته بندی نامناسب در طول حمل ونقل و توسط عوامل بیماری زا به سرعت تخریب می‌گردد. که میزان نرخ تخریب به شرایط محیطی از جمله دما، رطوبت نسبی، سرعت هوا و ترکیب اتمسفر (غلظت اکسیژن، دی اکسید کربن، اتیلن) بستگی دارد.

استفاده از فناوری جدید برای کاهش ضایعات و جلوگیری از آسیب های بین زمان برداشت تا هنگام مصرف محصولات کشاورزی  بسیار ضروری و حائز اهمیت می‌باشد. باتوجه به اینکه میوه و سبزی ها پس از برداشت به سرعت خراب شده و دچار افت کیفیت می‌شود. بسته بندی مناسب یکی از راه‌های مناسب برای افزایش دوره ماندگاری و حفظ کیفیت وکاهش ضایعات محصولات کشاورزی می‌باشد.

درحال حاضر، درکشورهای پیشرفته به جای افزایش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی، بیشتر به کاهش حجم ضایعات پس از برداشت از طریق بهره‌‌ گیری از فناوری‌های نوین تأکید می‌گردد. نتایج محققان نشان می‌دهد انتخاب بسته بندی مناسب محصولات می‌تواند عمر مفید میوه و سبزی ها را 300 تا 800 درصد افزایش می‌دهد. یکی از مهم ترین نوآوری دراین زمینه بسته بندی اکتیو می‌باشد که به سرعت در حال توسعه هستند.

بسته ‌بندی اکتیو یا فعال (AP) یک بسته بندی نوآورانه است که درآن  محصول و محیط بیرونی در تعادل با هم هستند که این امرباعث ماندگاری  طولانی تر و حفظ بهتر کیفیت محصول می‌گردد.

درسال1989 لابوزا و برین استفاده از بسته‌بندی اکتیو یا فعال (AP) برای ماندگاری طولانی مدت مواد غذایی را ارائه کرد. او همچنین اصطلاح بسته بندی هوشمند، تازه نگه‌دارنده، را برای بسته‌بندی اکتیو به کار برد.

محصولات تازه  مانند موجودات زنده تنفس می‌کنند. هنگام تنفس میوه و سبزی ها، قند و اکسیژن به دی اکسید کربن، آب و گرما تبدیل می گردد که منجر به تجزیه کربوهیدرات‌ها و عوامل فساد می‌شود. به عبارت دیگر تنفس باعث پیری و فاسد شدن  محصولات  تازه می‌گردد.

در بسته بندی اکتیو، مواد موثر فعال در دیواره پلیمری بسته بندی گنجانده می‌شود. در این روش مواد فعال می‌توانند اکسیژن، اتیلن، رطوبت، دی اکسید کربن، عوامل ضد میکروبی، طعم و بو داخل بسته بندی را جذب کند و دی اکسید کربن، عوامل ضد میکروبی، آنتی اکسیدان‌ها و طعم ها را از طریق دیواره بسته بندی آزاد کند، که این فناوری باعث افزایش ماندگاری و حفظ کیفیت مواد غذایی می‌گردد.

References

1. Suppakul, P., Miltz, J., Sonneveld, K. and Bigger, S.W. (2003), “Active packaging technologies with an emphasis on antimicrobial packaging and its applications”, Journal of Food Science, Vol. 68 No. 2, pp. 408-20.
2. Brody A.R., E.R. Strupinsky, L.R. Kline (2001) Active Packaging for Food Applications, CRC Press
3. Kale V., Jani K., Rangaprasad R. and Vasudeo Y. (2003) Evaluation of performance of additives used in LDDPE films for active packaging applications. Addcon 9th International Plastic Additives and Modifiers Conference
4. Prasad P. and Kochhar A. Active Packaging in Food Industry: A Review IOSR Journal of Environmental Science, Toxicology and Food Technology (IOSRJESTFT) Volume 8, Issue 5 Ver. III (May. 2014), PP 01-07 (http://www.iosrjournals.org)
5. Rooney ML. 1995. Active packaging in polymer films. In: Rooney ML, editor. Active food packaging. Glasgow: Blackie Academic and Professional. p 74- 110.